آیرونی (Irony) به معنای نوعی بیان است که در آن گوینده یا نویسنده با استفاده از کلمات، معنایی مغایر و معمولاً متضاد با معنای ظاهری آنها را منتقل می‌کند. این اصطلاح از واژه یونانی Eironeia گرفته شده و به معنای ریا و خلاف واقع نشان دادن است. آیرونی می‌تواند به شکل‌های مختلفی در ادبیات و گفتار ظاهر شود، از جمله:
آیرونی کلامی: در این نوع آیرونی، گوینده چیزی را می‌گوید که با واقعیت یا احساسات واقعی او تناقض دارد. به عنوان مثال، اگر کسی در یک روز بارانی بگوید "چه روز آفتابی زیبایی!"، این جمله نمونه‌ای از آیرونی کلامی است.
آیرونی موقعیتی: این نوع آیرونی زمانی رخ می‌دهد که نتیجه‌ای غیرمنتظره یا متضاد با آنچه که انتظار می‌رود، به وقوع می‌پیوندد. به عنوان مثال، اگر یک آتش‌نشان در یک آتش‌سوزی گرفتار شود، این یک آیرونی موقعیتی است.
آیرونی ساختاری: در این نوع، تضادها و ناهمخوانی‌ها در ساختار داستان یا نمایشنامه وجود دارد که باعث ایجاد احساسات خاصی در خواننده یا بیننده می‌شود.
آیرونی می‌تواند به عنوان یک ابزار ادبی برای ایجاد طنز، کنایه یا انتقاد اجتماعی استفاده شود و به عمق معنا و تأثیرگذاری متن کمک کند.
این مفهوم نه تنها در ادبیات بلکه در زندگی روزمره نیز کاربرد دارد و می‌تواند به ما کمک کند تا پیچیدگی‌های روابط انسانی و اجتماعی را بهتر درک کنیم.
