دیالکتیک تنهائی

همه انسان‌ها، در لحظاتی از زندگيشان، خود را تنها احساس می کنند. و تنها هم هستند. ... انسان يگانه موجودی است که می داند تنهاست و يگانه موجودی است که در پی يافتن ديگری است. طبيعت او ... ميل و عطش تحقق بخشيدن خويش در ديگری را در خود نهفته دارد. انسان خود درد غربت و بازجستن روزگار وصل است.

بنابراين آن‌گاه که او از خويشتن آگاه است از نبود آن ديگری يعنی از تنهايی اش هم آگاه است.... ما همه نيروهايمان را به کار می گيريم تا از بند تنهايی رها شويم. برای همين، احساس تنهايی ما اهميت و معنايي دوگانه دارد: از سويی آگاهی برخويشتن است، و از سوی ديگر آرزوی گريز از خويشتن...!

دیالکتیک تنهائی / اوکتاویو پاز  

در سال ۱۹۸۰ دانشگاه هاروارد به او دکترای افتخاری اهدا کرد و در سال ۱۹۸۱ مهم‌ترین جایزه ادبی اسپانیا یعنی جایزه سروانتس نصیب او شد. سرانجام در سال ۱۹۹۰ آکادمی ادبیات سوئد، جایزه نوبل ادبیات را به اوکتاویو پاز شاعر سرشناس مکزیکی به پاس نیم قرن تلاش در زمینه شعر و ادبیات مکزیک اهدا کرد. او در آنجا سخنرانی مهمی درباره «در جست‌وجوی اکنون» ایراد کرد.

مولانا

آن را که غمی باشد و بتواند گفت              

 گر از دل خود بگفت بتواند رفت

این طرفه گلی نگر که ما را بشکفت                

نه رنگ توان نمود و نه بوی نهفت

جلال الدین

سقراط

 روش آموزه های سقراط

استهزای سقراطی به این وجه بود که چون غالب مردم را گمراه و احوال و افکار آنها را بر خطا می دید، در پی آن بود که بر خطا های خود آگا هشان نماید . اما این کار را مستقیمآ و بصورت وعظ و خطابه و پند و اندرز نمی کرد، بلکه به مباحثه و مناظره می پرداخت و غالبآ خود را به نادانی میزد. در ظاهر سخن به جد می گفت، ولی در باطن دست می انداخت و بهانه اش این بود که میخواهد از طرف مقابل کسب علم نماید. ولی کم کم و بدون اینکه محسوس باشد آن طرف خود را گرفتار تناقض گویی و حیرانی و سرگردانی میدید و به فساد رأی و عقیدۀ خود پی میبرد، و به همین خاطر سقراط به خود لقب قابله داده بود، چرا که میگفت من چیزی به کسی یاد نمی دهم فقط مانند یک قابله کمکش میکنم تا علمش را از درون ذهنش بیرون آورد و بیان کند.